କଳିଙ୍ଗ ସ୍ଵାଭିମାନ

ଯେତେବେଳେ ସର୍ଵଭାରତୀୟ ସ୍ଥରରେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରତା ସଂଗ୍ରାମ କଣ୍ ବୋଲି ସାଧାରଣ ଲୋକ ଜାଣିନଥିଲେ ସେତେବେଳେ ସେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଥମ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ଶଙ୍ଖନାଦ କରିଥିଲେ । ଯିଏ ଏହି ଶଙ୍ଖନାଦର ଆଦ୍ଯ ଉଦ୍ଘୋଷକ ସେହି ମହାପୁରୁଷଙ୍କ ଜନ୍ମ ଅଵିଭକ୍ତ ଗଞ୍ଜାମର ଘୁମୁସର ରାଜବଂଶରେ ୧୭୧୯ ମସିହାରେ ହୋଇଥିଲା । ତାଙ୍କୁ ସମସ୍ତେ ଵିପ୍ଳଵୀ କୃଷ୍ଣଭଞ୍ଜ ନାମରେ ଜାଣନ୍ତି । ସେ ଥିଲେ ଜଣେ ସ୍ଵାଧୀନ ଚେତା ଵୀରପୁରୁଷ । ସେତେଵେଳେ ମରାଠାମାନଙ୍କ ଅଧିନରେ ଓଡ଼ିଶାର ଅନେକ ଅଞ୍ଚଳ ସମେତ ଘୁମୁସର ମଧ୍ୟ ରହିଥିଲା । ମରାଠାମାନେ ୧୭୫୩ମସିହାରେ ଘୁମୁସର ଅଞ୍ଚଳକୁ ସେଠାକାର ରାଜା ଓ ପ୍ରଜାଙ୍କ ଅନୁମତି ନ ନେଇ ଫରାସୀମାନଙ୍କୁ ଵିକ୍ରି କରିଦେଇଥିଲେ । ଫରାସୀମାନେ ଘୁମୁସର ରାଜ୍ୟର ସର୍ଵେସର୍ଵା ହୋଇଗଲେ ଫଳରେ କୃଷ୍ଣଭଞ୍ଜ ସମେତ ଅନେକ ସ୍ଵାଧୀନଚେତା ଲୋକେ ସେମାନଙ୍କ ଵିପକ୍ଷରେ ସେହି ଵର୍ଷ ଯୁଦ୍ଧ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ । କୃଷ୍ଣଭଞ୍ଜ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ । ଇତିହାସରେ ଏହି ଯୁଦ୍ଧ ପ୍ରଥମ ଘୁମୁସର ଯୁଦ୍ଧ ନାମରେ ଜଣାଶୁଣା ତେବେ ଏହା ଓଡ଼ିଶା ତଥା ଭାରତର ପ୍ରଥମ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ଵିଵେଚିତ ହେଵା ଯୋଗ୍ଯ କାରଣ  ପୂର୍ଵରୁ କେଉଁଠି ବି ୟୁରୋପୀୟ ଜାତୀୟ ଵୈଦେଶିକ ଶାସକଙ୍କ ଵିପକ୍ଷରେ ଏଭଳି ଯୁଦ୍ଧ ହୋଇନଥିଲା । ଏ ଯୁଦ୍ଧରେ ଫରାସୀମାନଙ୍କର ଅନେକ କ୍ଷତି ହେଲା ଫଳରେ ବାଧ୍ଯ ହୋଇ ସେମାନେ ଵିପ୍ଳଵୀମାନଙ୍କ ସହ ସନ୍ଧି କଲେ ।  ସନ୍ଧି ଅନୁସ

ମୁକୁର,ଓଡ଼ିଆଭାଷାରେ ପ୍ରକାଶିତ ଆଦ୍ୟ ସାହିତ୍ୟ ପତ୍ରିକା ମାନଙ୍କମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ଏହା ଏକ ମାସିକ ପତ୍ରିକା ଥିଲା ଏବଂ ଏହାର ପ୍ରକାଶନ ୧୩୧୩ ଉତ୍କଳୀୟ ଵର୍ଷ ବୈଶାଖ ମାସଠାରୁ ଅର୍ଥାତ୍ ଇଂରାଜୀ ୧୯୦୫ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ଏପ୍ରିଲ ମାସଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଏହାର ସମ୍ପାଦକ ଥିଲେ ଵିଶିଷ୍ଟ କଵି ତଥା ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ଏକଦା ସମ୍ପାଦକ ଶ୍ରୀ ବ୍ରଜ ସୁନ୍ଦର ଦାସ । ମୁକୁର ପତ୍ରିକାଟି ପ୍ରଥମେ ଓଡ଼ିଶା ମିଶନ ପ୍ରେସ କଟକରୁ ମୁଦ୍ରିତ ହେଉଥିଲା | ପରେ ଏହା ନିଜସ୍ୱ ମୁକୁର ପ୍ରେସ କଟକରୁ ପ୍ରକାଶିତ ହେଵାକୁ ଲାଗିଲା ।ମୁକୁର ପତ୍ରିକାରେ ଧର୍ମ, ଦର୍ଶନ, ସାମାଜିକ ସଚେତନତା, ସଂସ୍କାରଧର୍ମୀ ପ୍ରବନ୍ଧ ପ୍ରକାଶ ପାଉଥିଲା । ଉତ୍କଳମାତାଙ୍କ ଵ୍ଯଥା "ମାଆ ମାଆ ବୋଲି ଡାକୁଛ କି" କଵିତା ମାଧ୍ୟମରେ କଵି ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ଓ ମତାନ୍ତରେ ଏହା ସୁପ୍ତ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ପାଇଁ ଏକ ଆହ୍ଵାନ ମୂଳକ ଉଦବୋଧନୀ କଵିତା କହିଲେ ମଧ୍ୟ ଅତ୍ୟୁକ୍ତି ହେଵ ନାହିଁ । ଶ୍ରୀ ବ୍ରଜସୁନ୍ଦର ଦାସଙ୍କ ମାଆ ମାଆ ବୋଲି ଡାକୁଚ ମୋତେ ଜାତୀୟତାଵାଦୀ କଵିତାଟି ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ କରାଗଲା ... ••••••••••ମାଆ ମାଆ ବୋଲି ଡାକୁଛ କି ?•••••••••• ମାଆ ମାଆ ବୋଲି ଡାକୁଛ କି ମୋତେ ଆରେ ମୋ ଦୁଃଖପାସୋରା କାହିଁ ଯାଇଁ ଚେଇଁ ଶୋଇଥିଲ ବାପ ମୋ ମନ ନୟନ ତାରା ।। ଦିଏଁ ନୀର କ୍ଷୀର ରୂପେ ମୋ ରୁଧୀର ଵିଦାରି ହୃଦୟ ଯୋଗାଏଁ ଆହାର ମୋ ସୁଖ ସମ୍ପଦ କରିଅଛି ଜୂ

ଜାମଶେଦପୁର ଆଜି ଏକ ଶିଳ୍ପ ନଗରୀ ଭାବେ ଵିଖ୍ଯାତ ତେବେ ଆଗେ ଏମନ୍ତ ନଥିଲା । କାଳିମାଟି ,ସାକ୍ନୀ ଆଦି ଅନେକ ଓଡ଼ିଆ ଗାଆଁ  ଏଠାରେ ରହିଥିଲା । ଟାଟା କମ୍ପାନୀ ଦ୍ଵାରା ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ ପୈତୃକ ସମ୍ପତ୍ତି ଅଧିଗ୍ରହଣ ଓ କାରଖାନା ସ୍ଥାପନ ପରେ  ଏ ଅଞ୍ଚଳର ନାମ ଜାମଶେଦ ଟାଟାଙ୍କ ନାଆଁରେ ଜମଶେଦପୁର ରଖା ଯାଇଛି । ଏ ଵିଷୟରେ ଏକ ଓଡ଼ିଆ ଗୀତିକଵିତା ଏକ ପୁସ୍ତକରେ ଥରେ ପାଇଥିଲି କିନ୍ତୁ ଏ କଵିତାର କଵି କିଏ ତାହା ସେଠାରେ ଉଲ୍ଲେଖ ନଥିଲା । କଵିତାର ନାମ #ଜାମସେଦପୁରେ... ଏହି ଯେ ନଗରୀ ଆଜି ମୁଁ ଦେଖେ ନୟନେ ଚାହିଁ ଧନ ଦଉଲତେ ଡଉଲ ସରି ଏହାର କାହିଁ ? ସଉଧୁ ସଉଧ ଗଗନେ ଶିର ଉଠିଛି ଟେକି, ମରତୁ ରଖିଵା ପାହାଚ ବାନ୍ଧି ସରଗେ ନିକି ! ସୁଖ ସଉଭାଗ୍ଯେ ନିରତେ ହସି ରହନ୍ତି ଜନେ । ମର ଦୁଃଖ ଶୋକ ନାହାନ୍ତି ସତେ ଦେଖି ନୟନେ । କଳେ ନିତି ଧନ ସଂପଦ ଶିରୀ ଗଢ଼ନ୍ତି କରେ ଲୁହାରେ କରନ୍ତି ସୁନା ସେ କର ପରଶେ ଖରେ । କି ଅଛି ଅପୂର୍ଵ ମର୍ତ୍ତ୍ଯେ ଯା ଧରି ନାହାନ୍ତି ବସି ? ମନାସନ୍ତି ସତେ ଭୂଞ୍ଜିଵେ ସ୍ଵର୍ଗ ସମ୍ପଦ ହସି । ଏହି ଯେ ସମ୍ଭାର ନୟନେ ଦିନେ ଦେଖିଵା ପାଇଁ ନିଖିଳ ଭୂଵନୁ ସରାଗେ ଜନେ ଆସନ୍ତି ଧାଇଁ । ମାଡି଼ ଯେ ଯାଅନ୍ତି ଚରଣେ ଶିଳା ସରଣୀ ପରେ, ଅଜାଣିତେ କେତେ ଦରିଦ୍ର ଆଶା ଵିଲୁପ୍ତ ଭାଲେ । କଳ ଘନ ମନ୍ଦ୍ର ଗର୍ଜନେ କର୍ଣ୍ଣେ ଶୁଣନ୍ତି ମିଶା ଦୁଃଖିହୃଦ ଵୃଥା ଗୁପତ ଧୀର ନୀରଵ ଭାଷା । କେତେ ଆହା

ଯାଠାରୁ ଯେ ବେଶି ଜାଣେ ଗୁରୁ ସେ ତାହାର, ଯୋଗ୍ଯ ସେହି ପାଇଵାକୁ ଗୁରୁ ଵ୍ଯଵହାର । ତହୁଁ ବଡ଼ ତହୁଁ ବଡ଼ ଗୁରୁ ଏ ଜଗତେ, ନିଜକୁ ଗଣଇ ଜ୍ଞାନୀ ସଦା ଶିଷ୍ୟ ମତେ । ଅନନ୍ତ ଜଗତ ଯେଣୁ ଧରି ଗୁରୁବେଶ, ମାନଵକୁ ଦେଇଥାଏ ନିତି ଉପଦେଶ । ଯାହା ଦେଖ ଅଛି ତହିଁ ଶିଖିଵାର କଥା, ତହୁଁ ଶିକ୍ଷା ଲଭେ ଜ୍ଞାନୀ କରି ନତ ମଥା । ଯେ ଦିନୁ ମାନଵଜାତି ସମ୍ଭୂତ ଜଗତେ, ସେହିଦିନୁ ଚାଲିଛି ତା ଶିକ୍ଷା ଅଵିରତେ । ଯାଵତ ନ ହେଵ ନର ଅଵନୀରେ ଲୀନ, ଶିଖିଵା ଵିଷୟ ତାର ଅଛି ତେତେ ଦିନ । ଯେ ଲୋକ ମନରେ ପୋଷେ ଗୁରୁ ଗଉରଵ, ସେ ଗରଵେ ଜ୍ଞାନ ତାର ହୁଅଇ ଖରଵ । ନିଜକୁ ଯେ ନିରନ୍ତର ଶିଷ୍ଯ ରୂପେ ଗଣେ, ନିଶ୍ଚୟ ସେ ଯୋଗ୍ଯତମ ଗୁରୁ ମଧ୍ଯେ ଜଣେ । @ସ୍ଵଭାଵକଵି ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର