ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ନାରୀ

ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ନାରୀ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାରେ କେତେ ଜଣ ଦୁଃସାହସୀ ବରେଣ୍ୟ ବିପ୍ଳବିନୀମାନଙ୍କର ଅସୀମ ତ୍ୟାଗ, ନିଃସ୍ୱାର୍ଥପର ଆୟୋତ୍ସର୍ଗ ଓ ଅଦମ୍ୟ ସାହସ ପାଇଁ ସେମାନେ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଇତିହାସର କାଳଜୟୀ ପୃଷ୍ଠା ବିମଣ୍ଡନ କରିଛନ୍ତି । ଦୁଃସାହସୀ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦୀ ଇଂରେଜ ଶକ୍ତି ବିରୋଧରେ ବିପ୍ଳବର ସ୍ଵର ଓ ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ସଂଗ୍ରାମ ଚଳାଇ ଇତିହାସର ଗତିପଥରେ ଯେଉଁ ମହାନ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସୃଷ୍ଟି କଲେ, ସେଥିପାଇଁ ସେହି ମହିୟସୀ ମହିଳାମାନେ ସମଗ୍ର ନାରୀ ଜାତିର ଆଦର୍ଶ ଓ ସମ୍ମାନର ପାତ୍ର । ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ବୀରାଙ୍ଗନାମାନେ ଘାତ, ପ୍ରତିଘାତ, ସଂଘାତ ଓ ସଂଘର୍ଷର କଣ୍ଟକିତ ପଥକୁ ସାହସର ସହିତ ଅତିକ୍ରମ କରି ଇଂରେଜ ଶକ୍ତି ବିରୋଧରେ ସେମାନଙ୍କର ସଂଗ୍ରାମ ଅବ୍ୟାହତ ରଖିଥିଲେ । ପରାଧୀନତାର ଶୃଙ୍ଖଳତାକୁ ଚ୍ଛିନ୍ନ କରିବା ସହିତ ସ୍ବାଧୀନତାର ସ୍ବାଦକୁ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚାଇବାକୁ ଯେଉଁ ଅକ୍ଳାନ୍ତ ପରିଶ୍ରମ ଓ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ, ସେଥିପାଇଁ ସେମାନେ ଚିର ନମସ୍ୟ । ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ଯେଉଁ ସ୍ବଳ୍ପ ସଂଖ୍ୟକ ମହିଳା ସଂଗ୍ରାମୀମାନେ ମୁକ୍ତିଯୁଦ୍ଧର ରଣାଙ୍ଗନାରେ ଅବତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ଜାତିପ୍ରେମ, ଦେଶ ଭକ୍ତି, ଜାତୀୟତା ଓ ସ୍ଵଦେଶ ବତ୍ସଳତା ଓ ସ୍ଵରାଜ୍ୟ ପ୍ରୀତିର ଯେଉଁ ପରାକାଷ୍ଠା ପ୍ରଦର୍ଶନ କଲେ, ତାହା ଜାତି ପ୍ରତି ମହାର୍ଘ୍ୟ ଅବଦାନ ।

ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ବରିଷ୍ଠ ବରେଣ୍ୟ ନାରୀ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ରୂପେ ଶ୍ରୀମତୀ ଜାମ୍ବୋବତୀ ପଟ୍ଟନାୟକ, ପ୍ରଭାବତୀ ଦେବୀ ଏବଂ ପାର୍ବତୀ ଗିରି ଥିଲେ ଅଗ୍ରଗଣ୍ୟ । ପୁରୁଷ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ସମାଜର ସମସ୍ତ ପ୍ରତିବନ୍ଧକକୁ ଅତିକ୍ରମ କରି ଦେଶ ଓ ଜାତିର ମୁକ୍ତି ପାଇଁ ରାଜରାସ୍ତାରେ ବିଦେଶୀ ଅହଂକାରୀ ଓ ଅତ୍ୟାଚାରୀ ଇଂରେଜ ଶକ୍ତିକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଆଗେଇ ଆସିଥିଲେ ।

❝ ଶ୍ରୀମତୀ ଜାମ୍ବୋବତୀ ପଟ୍ଟନାୟକ ସମଗ୍ର ପଶ୍ଚିମ
ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ନାରୀ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ହିସାବରେ ମୁକ୍ତି ସଂଗ୍ରାମରେ ନିଜକୁ ଝାସ ଦେଇଥିଲେ ।❞

ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ବରପାଲିର ଆଜୀବନ ସଂଗ୍ରାମୀ ଭାଗିରଥି ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କର ସେ ସତୀର୍ଥ ସହଧର୍ମିଣୀ । ସ୍ବାମୀଙ୍କ ପଦାଙ୍କ ଅନୁସରଣ କରି ମୁକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ସେ ସକ୍ରିୟ ରୂପେ ସହଯୋଗ କରିଥିଲେ । ଏକ ସଂଗ୍ରାମୀ ପରିବାରର ସେ କୁଳବଧୂ । ତାଙ୍କ ସୁପୁତ୍ର ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ସେନାନୀ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ପଟ୍ଟନାୟକ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ଜଣେ ଜ୍ଵଳନ୍ତ ଅଗ୍ନିଶିଖା । ଜାମ୍ବୋବତୀ ନିଜର ସମସ୍ତ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ଅଳଙ୍କାର ମୁକ୍ତହସ୍ତରେ ମୁକ୍ତିଯୁଦ୍ଧର ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ନିଜ ସ୍ବାମୀଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରିଥିଲେ । ସେ ସେହିଦିନଠାରୁ କୌଣସି ଗହଣା କେବେ ବ୍ୟବହାର କରିନଥିଲେ ।

ଜାମ୍ବୋବତୀ ଦେବୀ ୧୯୩୨ ମସିହାରେ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଶୋଷଣନୀତି ଓ ଅତ୍ୟାଚାର ବିରୋଧରେ ଦୃଢ଼ ସ୍ବର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ । ମାତୃଭୂମିର ମୁକ୍ତି ପାଇଁ ଜାମ୍ବାବତୀ ଦେବୀଙ୍କୁ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଜେଲ୍‌ରେ ବନ୍ଦୀ ଜୀବନ ବିତାଇବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ସର୍ବପ୍ରଥମ ନାରୀ ବିପ୍ଳବିନୀ, ଯେ କି ଦୁଃଖ, ଯାତନା, ନିର୍ଯାତନାକୁ ଭୁଲି ସହାସ୍ୟ ବଦନରେ ବନ୍ଦୀ ଜୀବନ ଅତିବାହିତ କଲେ । ସମ୍ବଲପୁର ଓ ଭାଗଲପୁର ଜେଲ୍‌ରେ ତାଙ୍କୁ ବନ୍ଦୀ କରାଯାଇଥିଲା ।

ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ରଚନାତ୍ମକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କଲେ । ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ନିବାରଣ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିଜକୁ ନିୟୋଜିତ କଲେ । ସେ ଏକାଧାରରେ ଜଣେ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ଓ ସମାଜସେବୀ । ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଝାରସୁଗୁଡ଼ା ଆସିଥିବା ସମୟରେ ସେ ତୁଳସୀ ଦେବୀଙ୍କ ସହିତ ମିଶି ହରିଜନ ଓ ଦୁଃସ୍ଥ ଜନତାର କ୍ର ସେବାରେ ନିଜକୁ ହଜାଇ ଦେଇଥିଲେ । ଐତିହାସିକ ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଆହ୍ବାନକ୍ରମେ ସେ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସଫଳ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଯୋଗଦାନ କରି ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଗିରଫ ହେଲେ । ୧୯୪୩ ମସିହା ଜୁଲାଇ ମାସ ୧୫ ତାରିଖ ଦିନ ସେ ଶେଷ ନିଃଶ୍ବାସ ତ୍ୟାଗ କରିବା ଦ୍ଵାରା ଏକ ସଂଗ୍ରାମୀ ଜୀବନର ପୂର୍ଣ୍ଣଚ୍ଛେଦ ପଡ଼ିଲା । ମୁକ୍ତି ସଂଗ୍ରାମ ପ୍ରତି ଏହି ମହିୟସୀ ମହିଳାଙ୍କ ଅନବଦ୍ୟ ଅବଦାନ ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ।

ଅନ୍ୟ ଜଣେ କୃତବିଦ୍ୟ ନାରୀ ସଂଗ୍ରାମୀ ପ୍ରଭାବତୀ ଦେବୀ ବରଗଡ଼ ତଥା ସମଗ୍ର ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ସୁପରିଚିତ ନାମ । ତାଙ୍କ ଘଟଣା ବହୁଳ ସଂଗ୍ରାମୀ ଜୀବନର ଇତିହାସ ଅତି ରୋମାଞ୍ଚକର ତଥା ହୃଦୟସ୍ପର୍ଶୀ । ପ୍ରଭାବତୀ ଦେବୀ ବରଗଡ଼ ନାୟକପଡ଼ାର ଥାନପତି ଦାଶଙ୍କ କନ୍ୟା ।

ବାଲ୍ୟବିଧବା ପ୍ରଭାବତୀଙ୍କର ବାଲ୍ୟକାଳରୁ ଦେଶମୁକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନ ଓ ସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଥିଲା ତାଙ୍କର ଅହେତୁକ ଆକର୍ଷଣ ଓ ଦୁର୍ବଳତା । ବରଗଡ଼ର ସୁନାମଧନ୍ୟ କଂଗ୍ରେସ କର୍ମୀ ଫକୀର ବେହେରାଙ୍କ ଆଦର୍ଶରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇ ଦେଶ ମାତୃକାର ସେବା ପାଇଁ ସଂକଳ୍ପ ନେଲେ । ମାଳତୀ ଦେବୀଙ୍କର ବରଗଡ଼ ଆଗମନ ସମୟରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରେରଣା ଓ ଉତ୍ସାହ ପ୍ରଭାବତୀଙ୍କ ହୃଦୟକୁ ସ୍ପର୍ଶ କଲା । ରମାଦେବୀଙ୍କର ବରି ଆଶ୍ରମରେ ରହି ସମାଜସେବା, ରଚନାତ୍ମକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କଲେ । ବରି ଆଶ୍ରମରେ ସୂତାକଟା, ଲୁଗାବୁଣା, ବଗିଚା କାମ, ସଫେଇ ଇତ୍ୟାଦି ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରି ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉପଯୋଗ କରିବା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରୟାସ କଲେ । ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ନିବାରଣ, ଜାତୀୟତା ମନୋଭାବ ସୃଷ୍ଟି, ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଚାର ଓ ପ୍ରସାର ଦିଗରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ସଚେତନ କରିବା ପାଇଁ ଗାଁକୁ ଗାଁ ବୁଲି ବହୁ କଷ୍ଟ ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ ।

୧୯୪୨ ମସିହାର ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ବରଗଡ଼ର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସତ୍ୟାଗ୍ରହୀମାନଙ୍କ ସହିତ ମିଶି ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କର ହୃଦୟହୀନ ତଥା ଅବିବେକଇକାର୍ଯ୍ୟ ସଂପର୍କରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇଥିଲେ । ଇଂରେଜ ବିରୋଧୀ ପ୍ରଚାରପତ୍ର ବାଣ୍ଟିବା, ସଭା ସମିତି ଓ ଶୋଭାଯାତ୍ରାର ନେତୃତ୍ଵ ନେଉଥିବା ରାଜଦ୍ରୋହ ଅଭିଯୋଗରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ତାଙ୍କୁ ୨୨ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୨ ମସିହାରେ ଗିରଫ କରି ସମ୍ବଲପୁର ଜେଲ୍‌କୁ ପଠାଇ ଦେଇଥିଲେ ।

ସେଠାରେ ଦେଢ଼ବର୍ଷ ସଶ୍ରମ କାରାଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ ହେବା ପରେ କଟକ ଜେଲ୍‌କୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇଥିଲେ । କଟକ ଜେଲ୍‌ରେ ଗୋଟେ ବର୍ଷ ଅତିବାହିତ କଲାପରେ ତାଙ୍କୁ ଇଂରେଜ ସରକାର କାରାମୁକ୍ତ କରିଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ମନୋଭାବ ନେଇ ସମାଜସେବା କାର୍ଯ୍ୟରେ ମନୋନିବେଶ କଲେ । ୧୯୫୦ ମସିହାରେ ବରଗାଁଠାରେ ଏକ ମାତୃମଙ୍ଗଳ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାପନ କରି ନାରୀମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷିତ, ସ୍ଵାବଲମ୍ବୀ ଓ ସଚେତନ କରିବା ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଭାବତୀ ଦେବୀଙ୍କର ସେବା, ସାଧନା, ତପସ୍ୟା ପାଇଁ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ତାଙ୍କ ନିକଟରେ ଚିର ଋଣୀ ।

ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ସହିତ ୱାର୍ଦ୍ଧା ଆଶ୍ରମରେ ପ୍ରଭାବତୀ ଦେବୀଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାର ସୁଯୋଗ ମିଳିଥିଲା । ବିନୋବା ଭାବେଙ୍କର ଭୂଦାନ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦେଇ ପ୍ରଭାବତୀ ଦେବୀ ନିଜର ପ୍ରଭାବ ବିସ୍ତାର କରି ଗରିବ, ଖଟିଖିଆ, ମୂଲିଆ, ଚାଷୀ ଓ ସର୍ବହରା ଅନାଥମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସଂଘର୍ଷରତ ଥିଲେ । ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ ନାରୀ ଭାବରେ ତାଙ୍କର ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ସଫଳତା ଆମ୍ଭ ପାଇଁ ଗର୍ବ ଓ ଗୌରବର ବିଷୟ । ଅନେକ ସମ୍ମାନ ଓ ସ୍ୱୀକୃତିରେ ପ୍ରଭାବତୀ ଦେବୀ ବିଭୂଷିତା ।

ଅତି ଆଦର ଓ ଶ୍ରଦ୍ଧାରେ ସମସ୍ତେ ‘ପ୍ରଭାବତୀ ନାନୀ’ ବୋଲି ତାଙ୍କୁ ସମ୍ବୋଧନ କରନ୍ତି । ୧୯୭୨ ମସିହାରେ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ତାଙ୍କୁ ତାମ୍ରଫଳକ ପ୍ରଦାନ କରି ସମ୍ମାନିତ କରିଥିଲେ । ୧୯୮୪ ମସିହାରେ କଟକରେ ଭାରତୀୟ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ପରିଷଦ ତାଙ୍କୁ ‘ରାଷ୍ଟ୍ର ଗୌରବ ପତ୍ର’ ପ୍ରଦାନ କରି ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧିତ କରିଥିଲେ ।

ବରଗଡ଼ର ପବିତ୍ର ମାଟିରେ ବହ୍ନି କନ୍ୟା ଥିଲେ ପାର୍ବତୀ ଗିରି । ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଦେଶ ଓ ଜାତିପ୍ରେମୀ ପାର୍ବତୀ ଗିରି ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କର ଗର୍ବ ଓ ଅହଂମିକା ପ୍ରତି ଶକ୍ତ କୁଠାରଘାତ କରିଥିଲେ । ❝୧୯୨୨ ମସିହା ଜାନୁଆରୀ ୧୯ ତାରିଖ ଦିନ ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ବିଜୁପୁର ଥାନା ଅନ୍ତର୍ଗତ ସମଲାଇ ପଦର ଗ୍ରାମରେ ପାର୍ବତୀ ଗିରି ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।❞ ପିତା ଗଉଁନ୍ତିଆ ଧନଞ୍ଜୟ ଗିରିଙ୍କ ଧନସଂପଦ, ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟ, ପ୍ରାଚୁର୍ଯ୍ୟର ମୋହ କେବେ ପାର୍ବତୀ ଗିରିଙ୍କୁ ବାନ୍ଧି ରଖୁପାରି ନଥିଲା । ତାଙ୍କ ଜମିଦାରୀ ଘରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ହରିଜନ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କୁ ପରିବାରର ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କର ଅପମାନ ସୂଚକ ତଥା ଆପତ୍ତିଜନକ ବ୍ୟବହାର ପିଲାଦିନରୁ ତାଙ୍କ ହୃଦୟକୁ ବ୍ୟଥିତ କରିଥିଲା । ଏହା ବିରୋଧରେ ଘରେ ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ବିରୋଧରେ ସେ ପ୍ରଥମେ ସଂଗ୍ରାମ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଦୁଃସ୍ଥ, ଦୁର୍ଗତ ତଥା ଅସହାୟମାନଙ୍କର ସେବାକୁ ନିଜର ତପସ୍ୟା ରୂପେ ସେ ଗ୍ରହଣ କରିନେଇଥିଲେ ।  ସମାଜ ସେବା, ସଂସ୍କାର ଓ ଦେଶ ମୁକ୍ତି ଥିଲା ତାଙ୍କ ଜୀବନର ପରମ ଲକ୍ଷ୍ୟ ତଥା ଚରମ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ । ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାଙ୍କର ଯୋଗଦାନ ଅଲଂଘନୀୟ । ତାଙ୍କର ୧୨ ବର୍ଷ ବୟସରେ ମାଳତୀ ଚୌଧୁରୀ, ଫକୀର ବେହେରା, ବୋଧରାମଦୁବେ ତାଙ୍କ ଗ୍ରାମରେ ସଭା, ସମିତି ଆୟୋଜନ କରିବା ଦ୍ବାରା ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କର ସ୍ୱରାଜବାର୍ତ୍ତା, ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ଓ ରଚନାତ୍ମକ କାର୍ଯ୍ୟ ତାଙ୍କ ହୃଦୟକୁ ଆନ୍ଦୋଳିତ କଲା ।

୧୯୪୦ ମସିହାରେ ରମା ଦେବୀ ଓ ପ୍ରଭାବତୀ ଦେବୀଙ୍କର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସଂପର୍କରେ ଆସିବା ଦ୍ଵାରା ସେ ଜାତୀୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଅଧ୍ଵକ ଉତ୍ସାହିତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ । ❝ ୧୭ ବର୍ଷ ବୟସରେ ୧୯୪୨ ମସିହାରେ ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ପାର୍ବତୀ ଗିରି ବରଗଡ଼ ଏସ୍.ଡି.ଓ.ଙ୍କ କୋର୍ଟ ଦଖଲ କରି କୋର୍ଟରେ ଜାତୀୟ ପତାକା ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ ।❞

ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ଇତିହାସରେ ତାଙ୍କ ଏ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସତୀର୍ଥ ସଂଗ୍ରାମୀ ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଗିରି ଓ ବିରଞ୍ଚି ପ୍ରଧାନଙ୍କ ସହ ଯୋଗ କଲେ । ଆଇନଜୀବିମାନେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ପରୋକ୍ଷ ସମର୍ଥନ କରୁଥିବାରୁ ବରଗଡ଼ର ଓକିଲ ବ୍ରଜମୋହନ ପ୍ରଧାନ ଓ ଅନ୍ୟ କେତେଜଣଙ୍କୁ ସେ ଚୁଡ଼ି ପିନ୍ଧାଇ ଦେଇଥିଲେ ।

ପାର୍ବତୀ ଗିରିଙ୍କର ଏଭଳି ଦୁଃସାହସିକ କାର୍ଯ୍ୟ ଓଡ଼ିଶା ତଥା ଭାରତବର୍ଷର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ଇତିହାସର ଇତିକଥାରେ ଏକ ସ୍ପର୍ଷିତ ସ୍ୱାଭିମାନ ତଥା ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଦେଶ ପ୍ରେମର ପରିଚୟ । ୧୮ ବର୍ଷ ବୟସରୁ କମ୍ ଥିବାରୁ ଇଂରେଜ ସରକାର ତାଙ୍କୁ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଅଧିକ ଦିନ ଦଣ୍ଡିତ ନକରି ଦୁଇବର୍ଷ ଜେଲଦଣ୍ଡ ଦେଇଥିଲେ । ୧୯୪୪ ମସିହାରେ ଜେଲରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବା ପରେ ବରି ଆଶ୍ରମ ଓ ୱାର୍ଦ୍ଧା ଆଶ୍ରମରେ ସମାଜସେବା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କଲେ । ସ୍ଵାଧୀନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ପାର୍ବତୀ ଗିରି ମରୁଡ଼ି ପ୍ରପୀଡ଼ିତ ଅଞ୍ଚଳର ଅନାଥ ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ନେଇ ମାତୃନିକେତନ ଗଠନ କରିଥିଲେ ।

❝ସମ୍ବଲପୁରର ଫୁଲଝରନଠାରେ ଜରାନିବାସ, ହାତିବାଡ଼ିଠାରେ ଡାକ୍ତର ଆଇଜାକ ସାନ୍ତା ବାଳାଶ୍ରମ ଓ ବଲାଙ୍ଗୀର ପଥର ଚେପା ଠାରେ ବାଳାଶ୍ରମ ତାଙ୍କ ହାତଗଢ଼ା ଅନୁଷ୍ଠାନ।❞ ମମତାମୟୀ, ସ୍ନେହଶୀଳା ଦରଦି ହୃଦୟର ଅଧିକାରିଣୀ ପାର୍ବତୀ ଗିରି ନାରୀ ଜାତିର ଚିର ନମସ୍ୟ ।

❝ ତାଙ୍କ ନିଃସ୍ୱାର୍ଥପର ସେବା ଓ ତ୍ୟାଗ ପାଇଁ ୧୯୭୫ ମସିହାରେ ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ତାଙ୍କୁ ବିଧାନସଭାର ସଭ୍ୟପଦ ଓ ପରେ ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ରାଜ୍ୟସଭାର ସଦସ୍ୟ ହେବାପାଇଁ କରିଥିବା ଅନୁରୋଧକୁ ସେ ବିନମ୍ରତାର ସହିତ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଥିଲେ ।❞  ସେବା ଓ ତ୍ୟାଗର ସେ ଥିଲେ ମୂର୍ତ୍ତିମନ୍ତ ଅବତାର । ସେବା ଥିଲା ତାଙ୍କ ଜୀବନର ସର୍ବସ୍ବ । ଦୁଃସ୍ଥ ଜନତାର ସେବା ପାଇଁ ସେ ବଞ୍ଚି ରହିଥିଲେ ।

ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ଅନ୍ୟ କେତେଜଣ ମାନନୀୟା ସମଦର୍ଶୀ ମହିଳାମାନେ ପରୋକ୍ଷ ଭାବରେ ମୁକ୍ତି ସଂଗ୍ରାମକୁ ସମର୍ଥନ ଜ୍ଞାପନ କରି ଆସୁଥିଲେ । ପଦ୍ମଶ୍ରୀ କୃତାର୍ଥ ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ଧର୍ମପତ୍ନୀ ଚଞ୍ଚଳା ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ମୁକ୍ତି ସଂଗ୍ରାମକୁ ଅବଦାନ କେବେ ଭୁଲିବାର ନୁହେଁ । ଫକୀର ବେହେରାଙ୍କ ପୁତ୍ରବଧୁ ଗାନ୍ଧର୍ବୀ ଦେବୀ ଓ ଇଲା ମେହେରଙ୍କର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ପ୍ରତି କର୍ତ୍ତବ୍ୟ, ନିଷ୍ଠା ଓ ଦାୟିତ୍ବବୋଧତା ଉତ୍ସାହପ୍ରଦଓ ପ୍ରଶଂସନୀୟ ଥିଲା ।

❝ ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ଦୁଇଜଣ ମହିଳା ଚିତ୍ରା ଓ ଉତ୍ତରା ମୁଣ୍ଡରେ ପସରାଧରି ଗାଁ ଗାଁ ବୁଲି ବିକ୍ରୟ କରୁଥିଲେ । ପସରା ମଧ୍ୟରେ ବମ୍ବେ ପ୍ରସ୍ତାବ, ଗାନ୍ଧୀ ବାର୍ତ୍ତା, ସ୍ୱରାଜ୍ୟ ବାର୍ତ୍ତା ଇତ୍ୟାଦି ପତ୍ରିକା ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ନିକଟରେ ଗୁପ୍ତରେ ପହଞ୍ଚାଉଥିଲେ ।❞ ଏହି ଦୁଇ ଜଣ ସ୍ବଦେଶ ପ୍ରେମୀ ମହିଳା ନିଜ ଜୀବନକୁ ବିପନ୍ନ କରି ଗୁପ୍ତରେ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କୁ ଗୋପନୀୟ ତଥ୍ୟ ଓ ସମ୍ବାଦ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲେ ।

❝ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ସମୁଜ୍ଜ୍ବଳ ସ୍ବାକ୍ଷର ନିଜ ଦେହରେ ବହନ କରିଥିବା ପୁଣ୍ୟ ମାଟି ପାଣିମୋରା ଗ୍ରାମ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଶିହରଣ ସୃଷ୍ଟି କରେ । ୧୯୪୨ ମସିହାର ଭାରତଛାଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଏହି ଗ୍ରାମରୁ ୩୨ ଜଣ ସଂଗ୍ରାମୀକୁ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା । ଗ୍ରାମର ମା’ ଓ ବୋହୂମାନେ ନିଜ ଘର ସମ୍ମୁଖରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ କୁମ୍ଭ ଏବଂ ଦୀପ ଜାଳି ସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କୁ ବିଦାୟ ଦେବା ସହିତ ମୁକ୍ତି ପ୍ରେମୀମାନଙ୍କୁ ପ୍ରେରଣା ଓ ଉତ୍ସାହ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ପାଣିମୋରା ଗ୍ରାମରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶୁକ୍ରବାର ଦିନ ଗାନ୍ଧୀ ଭଜନ ଗାନ କରାଯାଏ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଜୟନ୍ତୀ, ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଓ ଶୁକ୍ରବାର ଦିନ ଗ୍ରାମରେ ଆମିଷ ଭକ୍ଷଣ କରାଯାଏ ନାହିଁ । ପ୍ରତିଦିନ ଗ୍ରାମର ରମଣୀମାନେ ପୁଷ୍କରିଣୀରେ ସ୍ନାନ ସାରି ଫେରିବା ବେଳେ ଗାନ୍ଧୀ ସ୍ମୃତି ସ୍ତମ୍ଭରେ ଜଳ ଅର୍ପଣ କରନ୍ତି ।❞

ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ମହିୟସୀ, ସତ ସାହସୀ, ନିଭୀକ ବୀରାଙ୍ଗନା ଯେପରି ମୁକ୍ତିଯୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଓ ପରୋକ୍ଷ ଭାବରେ ଯୋଗଦାନ କଲେ, ଇତିହାସରେ ଏହାର ପଟ୍ଟାନ୍ତର ନାହିଁ । ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ଏହି ଯୋଗଜନ୍ମା ରମଣୀମାନଙ୍କର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମକୁ ଅତୁଳନୀୟ ଅବଦାନ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ସଭକ୍ତି ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଓ ବିନମ୍ର ପ୍ରଣିପାତ ।

🔵🔵🔵🔵🔵🔵🔵🔵🔵🔵🔵🔵
🔴ଲେଖକ ©ଅଧ୍ୟାପକ ପବିତ୍ର ମୋହନ ବାରିକ
🔵🔵🔵🔵🔵🔵🔵🔵🔵🔵🔵🔵